توضیحات

حقوق مالكیت معنوی و انتقال فناوری

چكیده

بخش اعظم رشد اقتصادی یك كشور در گرو رشد و توسعه تكنولوژیك آن است و انتقال تكنولوژی به معنی زنجیره ای منظم از فعالیتهای هدفمند جهت بكار گیری مجموعه عناصر تكنولوژی در مكانی به جز مكان اولیه است و ایجاد آن گام مهمی در مسیر صنعتی شدن و توسعه اقتصادی كشورهای كمتر توسعه یافته و در حال توسعه كه قادر به تولید تكنولوژی های پیشرفته نیستند، به شمار می رود.نیازهای مادی و سطح زندگی در جامعه امروز به شدت ارتقا یافته است. پیشرفت علم و فناوری تقسیم كار در اجتماع را ناگزیر ساخته است و تقریبا كسی نمی تواند همزمان با پرداختن اصولی و عمیق به تلاشهای فكری جهت خلق تكنولوژی نوین به اشتغال و كسب درآمد از مشاغل معمول نیز بیاندیشد. پس برخلاف گذشته آثار فكری ارزش مادی نیز پیدا كرده اند و به عنوان اصلی ترین راه تامین نیازهای مادی پدید آورندگان شناخته می شوند.

از سوی دیگر پیشرفت و تنوع روز افزون وسائل ارتباطی این سرمایه ها را كه نقش مهمی در توسعه تمدن، فرهنگ، اقتصاد و صنعت بشری ایفا می كنند، در معرض خطرات بزرگی قرار داده است. به همین خاطر دولتها و ملتهای صاحب تكنولوژی روز دنیا به تدوین قوانین و دستورالعملهایی جهت حمایت و نظارت بر مالكیتهای معنوی خالقان تكنولوژی پرداخته و كشورهای دیگر را هم به متابعت و پیروی از این قوانین واداشته اند.در این مقاله پس از تعریف «حقوق مالكیت معنوی» به توصیف و تبیین اهم جنبه‌های حقوق مالكیتهای معنوی در رابطه با انتقال تكنولوژی پرداخته می شود.

واژگان كلیدی:

فناوری

انتقال فناوری

حقوق مالكیت معنوی فناوری

مقدمه

یكی از عوامل مهمی كه باعث ایجاد شكاف توسعه یافتگی بین كشورهای در حال توسعه و توسعه یافته شده است، تفاوت سطح دانش و تكنولوژی است. رشد سریع و ناگهانی تكنولوژی در دو دهه اخیر و پیش بینی رشد فوق العاده آن در آینده ای نه چندان دور یقینا به این تفاوت دامن خواهد زد. برای كاهش این فاصله و دسترسی كشورهای در حال توسعه به تكنولوژی روز دنیا دو راه وجود دارد. یكی تولید تكنولوژی و دیگری انتقال آن از كشورهایی كه چنین تكنولوژی را در اختیار دارند. انتقال تكنولوژی در كشورهایی كه در زمینه تحقیق و توسعه، نیروی انسانی متخصص و سرمایه فاقد توانمندی كافی هستند حداقل تلاش جهت ورود به عرصه رقابت جهانی و همگام شدن با اقتصاد های برتر دنیا به شمار می رود.

به طور كلی تكنولوژی به دو بخش سخت افزاری و نرم افزاری تقسیم می گردد. بخش سخت افزاری تكنولوژی از تجهیزات و ماشین‌آلات تشكیل شده و بخش نرم افزاری آن ناشی از تراوشات فكری انسان است و حمایت از این بخش را «حقوق مالكیت معنوی» بر عهده دارد .حقوق مالكیت معنوی شامل مقرراتی است كه حق بهره برداری مادی از یك فعالیت نو و مبتكرانه را ایجاد می كند و آن را مورد حمایت قرار می دهد. همچنین اعمال كنترل قانونی بر نحوه پخش، توزیع و تجاری كردن اطلاعات و نوآوریهای جدید تكنولوژیك را مجاز داشته و در مورد هر گونه سوء استفاده، تكثیر بی اجازه و جعل و پخش آن مجازاتهایی را در نظر گرفته است.(افسانه خاكپور، 1373، ص 113-111 )

فهرست مطالب